Jack Ma |
Sau khi rớt kì thi đầu vào đại học lần 2, ông vào một ngôi trường tồi tàn, Trường cao đẳng sư phạm Hàng Châu. Sau đó ông làm việc như một thông dịch viên thương mại và có cơ hội đến Mỹ vào năm 1995. Trở lại quê hương ông đã mượn 2.000 USD để bắt đầu một trong những trang web thương mại đầu tiên của Trung Quốc. Trang web danh bạ về các trang web tại Trung quốc thất bại. Một vài năm sau,lúc đó Ma đang làm việc ở Bộ Ngoại Thương và hợp tác kinh tế, đã có cơ hội làm bạn với một nhà kinh doanh sinh ra ở Đài Loan,người đồng sáng lập Yahoo, Jerry Yang.
Jack Ma lúc mới khởi nghiệp. Ảnh: Forbe |
Tình bạn Ma và Jerry Yang. Ảnh: Internet |
Ma đã tung ra Alibaba tại căn hộ của mình vào năm 1999 với 17 người khác, huy động 60.000 USD với khái niệm mơ hồ nhằm giúp dỡ các công ty Trung Quốc kết nối với thế giới. Về sau, các công ty khác trong tập đoàn – Taobao, Alipay (e-payments) và AliCloud (dịch vụ dữ liệu điện toán đám mây),đã mở rộng ý tưởng dùng mạng Internet để gỡ bỏ hàng rào cho những công ty nhỏ bán hàng trên mạng.
Niềm tin đã là một vấn đề quan trọng của Alibaba ngay từ những ngày đầu. Cái tên Alibaba có ý nghĩa gợi đến “vừng ơi mở ra” (như trong việc mở ra các thị trường quốc tế).
Công ty của Ma bắt đầu như là một dịch vụ niêm yết miễn phí cho những nhà sản xuất nhỏ của Trung Quốc tìm kiếm khách hàng nước ngoài. Đôi khi nó bị bêu rếu vì quá khó kiếm tiền. Doanh thu bị lờ đi, số lượng người dùng của Alibaba.com đã tăng lên, và chi phí cũng tăng lên.
Ma thích nói về những nhà đầu tư đã tin tưởng ông thời kì đầu như Goldman Sachs, tổ chức đã rót vào 4 triệu đô là tương đương 23% cổ phần vào năm 1999. Câu nói cửa miệng của Ma thời gian đó: “Tôi không quan tâm về lợi nhuận” không phải là một màn kịch, đó cũng là lý do đã làm cho “cánh tay phải” của ông là CFO của tập đoàn, Joe Tsai (nhân viên thứ 19) đau đầu và thay đổi cách suy nghĩ. Tsai kể lại trong một buổi phỏng vấn hiếm hoi với tạp chí Fortune “Vào những ngày đầu tôi không hiểu lắm những gì mà Jack đang nghĩ. Tôi nói với Jack ,mọi người nói rằng trang web của chúng ta không là gì cả ngoài một bảng dịch vụ thông báo. Ma đáp lại, Ông ấy đã hoàn toàn tập trung vào việc xây dựng nền tảng cốt lõi của thị trường với rất nhiều danh sách, rất nhiều người bán và sau đó là rất nhiều người mua.”
Cuối cùng, khi mà tiền cạn vào năm 2002, Ma cho biết, ông đã cầu cạnh đến các nhà đầu tư mạo hiểm những người đã giúp ông huy động được tổng cộng 25 triệu USD để vốn hóa trang web. Trong số họ có Goldman Sachs, Fidelity Investment và Softbank. “ Chúng tôi đã đồng ý hãy cùng nhau tạo ra lợi nhuận. Cho đến ngày hôm nay tôi vẫn tin rằng việc thu phí người bán ở thời điểm đó để được có mặt trên trang web sẽ hạn chế sự phát triển của Alibaba, vì thế chúng tôi quyết định cung cấp dịch vụ miễn phí” Ma kể lại.
Và Taobao.com được tạo ra vào năm 2003 cũng theo một con đường này trong việc kết nối người bán với người tiêu dùng trong mô hình B2C. Ma không chấp nhận thu phí bất cứ thứ gì cho việc đăng thông tin hay giao dịch. Trong khi eBay chế nhạo rằng “miễn phí không phải là một mô hình kinh doanh” thì Ma đã khiến miễn phí trở thành câu thẩn chú để lôi kéo khách hàng. Và cuối cùng Ma đã làm được. Đến hôm nay Taobao đã trở thành một con quái vật khổng lồ đầy quyền lực của thế giới thương mại điện tử tại Trung Quốc.
Tsai đã phát biểu trên trang Facebook của mình sau khi ông đang theo dõi phim The Social Network tại New York với vợ ông vào năm ngoái: Diễn viên người đóng Mark Zuckerberg nói với người đối tác của anh ta Eduardo Saverin rằng hãy quên chuyện làm ra tiền, rằng anh ta thậm chí còn không biết những gì anh ta đã tạo ra hay nó sẽ trở thành cái gì. Khi đến đoạn đó, tôi gần như nhảy ra khỏi ghế của mình: “Ôi trời, đó chính xác là những gì mà Jack đã nói với tôi vào năm 2004! Đây là sự khác nhau giữa những người trong việc kinh doanh Internet và những người bình thường. Những người bình thường nghĩ rằng bạn không đang tạo ra giá trị to lớn nếu như bạn không đang tạo ra doanh thu. Mọi người trên mạng Internet nghĩ rằng bạn đang tạo ra giá trị khổng lồ nếu như số lượng khổng lồ nhiều người đang đến với trang web của bạn để dùng nó và họ đang rất trung thành với trang web của bạn”.
Ngày nay Taobao có 110 triệu khách ghé thăm mỗi tháng. Và Ebay Trung Quốc chỉ có khoảng 6.1 triệu mỗi tháng. Đạt mức 400 triệu người dùng đăng kí, Taobao có giá trị các giao dịch gấp đôi vào năm ngoái, và họ đang mong đợi gấp đôi một lần nữa vào khoảng 120 tỉ USD vào cuối năm 2012. Taobao đang sở hữu thị phần kinh doanh trong lĩnh vực B2C vào khoảng 90%, bỏ xa Ebay.cn và Amazon.cn
Taobao vẫn không thu phí cho việc đăng sản phẩm hay các giao dịch cho hầu hết 8 triệu người bán hàng mạng. Ma vẫn khẳng định rằng nó “rất có lợi nhuận”. Bằng cách nào? Bằng cách thu phí cho quảng cáo trong các kết quả tìm kiếm, cũng như những trình diễn quảng cáo đặc biệt trên trang chủ và các trang danh mục. Goldman Sachs dự đoán rằng trước năm 2013 công ty sẽ thu về 716 triệu doanh thu trước thuế trong tổng doanh thư 2.9 tỉ USD và có giá trị vào khoảng 14.3 tỉ USD. Hóa ra là miễn phí là một mô hình kinh doanh có thể hoạt động
Goldman Sach đã tiếc là không thể thấy được khả năng nhìn xa trông rộng của Ma. Vào năm 2004 công ty này đã thoái vốn đầu tư tại Alibaba và thu về 25 triệu USD. Số cổ phần đó có thể chiếm 10% giá trị tập đoàn ngày nay, hay trị giá 2 tỉ (Softbank của Nhật Bản, một nhà đầu tư sớm khác, đã giữ 31% cổ phần của nó, và giờ đây trị giá 6 tỉ USD)
Ma đã có thể từ chối một vài nhà đầu tư chạy theo doanh thu và vẫn vượt qua eBay, nhờ vào một 1 tỉ đô la bơm vào của Yahoo vào năm 2005. Thỏa thuận đã được kí khi Jerry Yang vẫn còn đương nhiệm. Nó cũng khẳng định một tình bạn lâu dài, dù cho nó có thể không còn như trước. Một bức hình mỉm cười của Yang và Ma và vợ của ông tại vạn lý trường thành được treo trong văn phòng của Ma.
Jerry Yang và Jack Ma tại Diễn đàn internet Trung Quốc 2005 |
Thương vụ với Yahoo cũng đưa Ma trở thành doanh nhân danh tiếng nhất trong những nhà kinh doanh Trung Quốc. Ma được xếp ngang hàng với các vị anh hùng dân tộc trong lịch sử Trung Quốc. Vào năm 2007 alibaba.com đã thực hiện lần phát hành ra công chúng lớn thứ 2 trong lịch sử các công ty Internet (lớn nhất là Google). Nó đã thu về 1.7 tỉ USD trên thị trường chứng khoán Hong Kong và đạt được giá trị trước cuộc khủng hoảng tài chính là 26 tỉ USD.
Sự nỗi lên của Ma đã là chủ đề cho hàng tá những cuốn tiểu sử và sách kinh doanh. Thân hình mảnh khảnh và chiếc hàm thon của công, và cặp mắt to lồi ra khỏi chiếc trán cao ngay lập tức được mọi người Trung Quốc biết đến. Ma đã tiếp nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới cũng như nói chuyện nhiều lần với Thủ Tướng Ôn Gia Bảo. Có những lúc ông được xem như là thủ thủ tướng tiếp theo của Trung Quốc.
Và một quyền lực mới cũng được Ma tạo dựng. Alipay một phương thức thanh toán trực tuyến giống Paypalra đời, với 50 % thị phần có thể va chạm với hệ thống ngân hàng do nhà nước kiểm soát, vốn không tán thành với những giao dịch không nằm trong tầm kiểm soát của nhọ. Những người tiêu dùng Trung quốc đầu tiên đã chậm chạp trong việc mua hàng trực tuyến đặc biệt là vì hầu hết chưa có thẻ tín dụng, và hệ thống chứng thư của Alipay đảm bảo cho người mua trên trang Web và thế là tạo ra một cuộc cách mạng. Đã có lúc Ma đã làm cho ngân hàng nhà nước khó chịu, thay vì thách thức chính phủ, Ma đã đưa ra một đề nghị khiêm tốn: Nếu như chính phủ có hỏi về Alipay, thì ông sẽ trao lại nó cho chính quyền. Ông không bị nguy hiểm gì thực sự ngoài việc khi mất đi một dịch vụ mà xử lý hơn 100 tỉ USD về giá trị giao dịch vào năm ngoái, phong cách của Ma là không chạy theo tiền. Đề nghị tưởng như vô hại của ông chỉ là một động thái khác trong những bước nhảy cẩn thận của ông với chính quyền, người hoàn toàn có thể thâu tóm một công ty với 1 lệnh trừng phạt. Ma thích nói rằng ông “hẹn hò với các quan chức chính phủ nhưng không tìm kiếm đến hôn nhân”
Carol Bartz, cựu giám đốc điều hành của Yahoo. Ảnh: Internet |
Vấn đề ở đây vẫn là khoản đầu tư của Yahoo. Mối quan hệ của Ma với người kế nhiệm của Yang ở Yahoo, Carol Bartz, bắt đầu một cách tồi tệ tại tổng hành dinh của Yahoo vào năm 2009.
Tập đoàn Alibaba không hề giữ bí mật nào trong việc nó sẵn sàng mua lại phần nắm giữ của Yahoo, vốn đã tăng 8 lần về giá trị và có thể sẽ là bước đi khó khăn nhất của công ty trong vòng thập kỉ qua.Và cuối cùng Alibaba cũng lấy lại được lượng cổ phần của mình mà Yahoo nắm giữ.
Jack Ma trong một buổi họp báo về chống hàng giả. Ảnh: Reuters |
Giá trị cổ phiếu của Alibaba đã xuống nhanh chóng khi phát hiện sự bê bối về các công ty “Gold Supplier” lừa đảo trên trang web của mình. Một cuộc chiến mới được Ma phát động và đính thân chỉ huy, cuộc chiến lấy lại uy tính của đế chế do Ma xây dựng, “của Caesar hãy trả lại cho Caesar”
Theo Khắc Hiếu (Tổng Hợp) - nhuongquyenvietnam
Bài liên quan: